Genel olarak paslanmaz çelikler %10 – %25 arasında Cr (krom) içerirler.Pratikte Minimum krom oranı % 10.5 dir.Bu krom oksit tabakası çok ince bir film olarak oluşup malzemenin mekanik özelliklerinde herhangi bir kötü etki yaratmaz.Ayrıca alaşım elementi olarak Ni (nikel) de kullanılır.Nikel paslanmaz özelliğini iyileştirir ve iyi bir korozyon direnci sağlar. Paslanmaz çelikler neredeyse tüm sanayi kollarında kullanılmaktadır. Paslanmaz Çelik;minimum %10.5 Krom(CR) elementi içeren demir ve max %1.2 Karbon(C) esaslı bir alaşımdır. Krom(CR) elementi,çeliği paslanmaya lekelenmeye karşı koruyan temel bileşendir ve korozyana karşı görünmez bir yüzey film tabakası (Oksit tabakası,Cr203) oluşturarak malzemeyi oksijenden korur.Çeşitli uygulamalar ve kullanımlar için tasarlanarak modifiye edilmiş(korozyon, sıcaklık ve dayanım) çok sayıda paslanmaz çelik ürün vardır. Paslanmaz çeliği paslanmaz yapan madde kromdur.Krom alaşımlı çeliklerin korozyona dayanıklı olmasının sebebi,kromun çelik yüzeyinde ince bir oksit katmanı(krom-oksit tabakası)oluşturmasıdır.Bu katman demiri pastan korur ve gözle görülemeyecek kadar incedir.Metale oksijenin etkisini tamamen engelleyerek,örttüğü metali korur. Bu katmanın,herhangi bir sebeple yırtılma,açılma veya çizilmesi halinde katman tekrar kendini yeniler ve açığı kapatır.Buna pasivasyon adı verilir ve titanyum gibi bazı diğer metallerde de görülür. Nikel elementi de, diğer düşük oranlarda kullanılan molibden ve vanadyum gibi elementler gibi pasivasyon özelliğine katkı sağlar. Paslanmaz çeliklerin bileşimlerinde, kromdan sonraki en önemli alaşım elementi nikeldir. Nikel, ısıya dirençli çeliklerin temel alaşım elementini oluşturur,çeliğin oksitlenme direncini artırır.
Paslanmaz Çelik Sınıfları;

1.Östenitik Paslanmaz Çelikler; 300 Serisi Östenitik 300 serisi, dünya toplam paslanmaz çelik üretiminin yaklaşık %60’ını kapsar. Manyetik değildirler ve ısıl işleme tabii tutulamazlar,süneklik özellikleri yüksektir,haddelemeyle sertleştirilebilir,mükemmel bir korozyon dayanımına,işlenebilirlik özelliğine ve kaynaklanabilirlik özelliğine sahiptirler. 300 serisi,maksimum %0,15 karbon, min.%16 krom ve östenitik yapıyı çok düşük sıcaklıklardan ergime sıcaklığına kadar kararlı kılmak amacıyla yeterli miktarda Nikel ve/veya Mangan içerirler En yaygın olarak bilinen östenitik kaliteler 304,316 ve 321 serileridir. 304/304L kalite paslanmaz çelik,%18 Krom ve %8 Nikel içererek mükemmel korozyon direncine sahiptir.Max. 500°’ye kadar kullanılır. 316/316L plakalar, özellikle deniz uygulamalarında daha iyi korozyon direnci vermesi için daha yüksek nikel içerir. Tip 321 serisi, ısının sorun olduğu uygulamalar için tercih edilir ve max. 900°’ye kadar kullanılır.
Östenitik Paslanmaz Kaliteleri; 303 (1.4305), 304 (1.4301), 304L (1.4307), 316 (1.4401), 316L (1.4404), 316Ti (1.4571), 321 (1.4541), 310/310S (1.4845), 316LMo (1.4435), 347 (1.4550), 316LVM (1.4441), 904L (1.4439)

2.Ferritik Paslanmaz Çelikler: Ferritik paslanmaz çelikler genelde Ni (Nikel) içermeyip yüksek krom içeren (%10,5 ile %30 arasında), molibden, titanyum vanadyum gibi karbür yapıcı ve ferritik yapıyı istikrarlı kılan alaşım elementleri içeren bir paslanmaz çelik grubudur. Genelde içerdikleri yüksek krom oranı, ferritik paslanmaz çeliklere çok yüksek bir korozyon direnci sağlar. Daha çok yakın akrabaları olan karbon çeliklerin özelliklerine yakın mekanik ve fiziksel özelliklere sahip olan ferritik paslanmaz çelikler, östenitiklerin tersine manyetiktirler, düşük karbon içerikleri nedeniyle ısıl işleme tabii tutulamazlar ve kolayca haddelenebilirler. Bu tür çeliklere tek uygulanabilen ısıl işlem tavlama işlemidir. Son zamanlarda alaşım elementlerinde, özellikle nikelde, yaşanan aşırı fiyat yükselişi ve değişkenliği, ferritiklerin geliştirilmesine hız kazandırmış olup, düşük maliyetle östenitikler kadar korozyona dayanımlı yeni, geniş bir kullanım alanına sahip ve maliyeti çok daha düşük ferritik kaliteler de geliştirilmiştir. En yaygın olarak bilinen Ferritik kaliteler, 430 ve 442 kalite paslanmazlardır.
Ferretik Paslanmaz Kaliteleri; 430 (1.4016),430F (1.4105),446 (1.4762)

3.Martensitik Paslanmaz Çelikler Martensitik Paslanmaz çeliklerin,Temel alaşım elementleri:%12 ile %15 arası Krom,%0,2 ile %1,0 arası Molibden ve %0,1 ile %1,2 arasında Karbon‘dur.Martensitik paslanmaz çelikler,ferritik çeliklere benzeyen yapılarıyla,düşük alaşım – yüksek mukavemetli çeliklere veya karbon çeliklerine benzerler. Fakat içerdiği fazladan karbon ilavesi nedeniyle, karbon çelikleri gibi ısıl işlemle sertleştirilip,mukavemeti artırılabilir.Temel alaşım elementleri:%12 ile %15 arası krom,%0,2 ile %1,0 arası molibden ve %0,1 ile %1,2 arasında karbon‘dur.Birkaç martensitik kalite haricinde içeriğinde nikel bulunmaz.Yukarda bir mikroyapı örneği görülen martensitik paslanmaz çelikler manyetiktirler. Artan karbon oranına bağlı olarak,sertleştirilebilirlikleri ve mukavemetleri artarken,toklukları ve süneklikleri azalır.Yüksek karbon oranına ve diğer alaşım elementlerine bağlı olarak,60 HRC‘ye kadar ısıl işlemle sertleştirilebilirler.Menevişleme veya temperleme olarak adlandırılan ısıl işlem sonrası stres giderme işleminden sonra,en uygun korozyon dayanımına ulaşılır.Ferritik ve östenitik kalitelerle karşılaştırıldığında korozyona dayanım özelliği martensitik kalitelerin biraz düşüktür. İşlenebilirlik ve şekillenebilirlik özellikleri yüksektir.İçerdikleri alaşım elementlerine ve oranlarına bağlı olarak yapılarında az miktarda kalan-östenit yapı olabilir.Martensitik çelikler özellikle mukavemetin ve mekanik aşınmaya karşı direncin,korozyona karşı dirençle birlikte istenildiği alanlarda çok başarıyla uygulanabilir.Takım çeliği olarak da kullanılır.Uygulama alanı çok geniştir.
Martensitik Paslanmaz Kaliteleri ; 420A (1.4021),420B (1.4028),420D (1.4034),431 (1.4057),440B (1.4112),440C (1.4125),440M (UGI4116N),4418 (1.4418),1.4104 (430F Benzeri),410 (1.4006),416 (1.4005),4122 (1.4122),4313 (1.4313),4923 (1.4923)

4.Dubleks Paslanmaz Çelikler Dubleks paslanmaz çelikler(Ferritik-Östenitik),Östenitik paslanmaz çeliklere göre çatlak ve stres korozyonlara karşı daha yüksek bir mukavemete sahiptir. En yaygın olarak bilinen dubleks paslanmaz çelik kalitesi 2205 kalitedir Dubleks kaliteler de %19-28 arasında olan yüksek orandaki Krom,%5‘e kadar bulunan molibden ve östenitiklere göre daha düşük oranlarda olan nikel içerikleri sayesinde östenitiklere göre daha mukavemetlidirler.Dubleks paslanmaz çelikler,ferritik ve östenitik paslanmaz çelik tanelerinden oluşan iki fazlı bir mikro yapıya sahip oldukları için “dubleks” olarak adlandırılır.Dubleks paslanmaz çelik eritildiğinde sıvı fazdan tamamen ferritik bir yapıya doğru katılaşma gösterir.Materyal oda sıcaklığına soğudukça, ferritik tanelerin yaklaşık yarısı östenitik tanelere dönüşür.Sonuç olarak,dubleks paslanmaz çelik kabaca %50 östenit ve %50 ferritik bir mikro yapıdır.
Dubleks Paslanmaz Kaliteleri; 1.4462 (SAF 2205),1.4410 (S32750) Süper Dubleks

5.Çökelmeyle Sertleşebilen Paslanmaz Çelikler Çökelme sertleşmeli paslanmaz çelikler bakır,molibden,niobyum,titanyum ve alüminyum gibi alaşım elementleri içeren,bu elementlerin bir veya birkaçının etkisi ile çökelme sertleşmesi gösteren Fe-Cr-Ni’ li paslanmaz çelikler ailesinin bir grubudur. Çökelme sertleşmesi, prensip olarak alaşımı çözeltiye alma tavından sonra uygulanan hızlı soğumayı takip eden bir yaşlandırma işlemidir. Yukarıda belirtilen ve çeliğin içinde bulunan alaşım elementleri çözeltiye alma tavlaması sırasında çözünürler ve yaşlandırma işlemi sırasında da çok küçük zerrecikler halinde çökelerek matrisin sertlik ve mukavemetini artırırlar.Bu işlem sonucu çelik,martenzitik paslanmaz çeliklerin mekanik özelliklerine ve 304 serisi ostenitik paslanmaz çeliklerin korozyon direncine sahip olabilmektedir.Bu tür çeliklerin üretimde sahip olabildikleri en önemli üstünlük,normalize halde kolaylıkla işlenip biçimlendirildikten sonra 480-600oC’ de bir ısıl işlem uygulanarak mekanik özelliklerinin geliştirilmesidir. Mukavemetleri yaklaşık 1700MPa’a kadar çıkabilmekte ve böylece,martenzitik paslanmaz çeliklerin mukavemetlerinin üzerinde değerlere ulaşılabilmektedir. Çökelme sertleşmeli paslanmaz çelikler,çözeltiye alma tavlamasından sonraki işlemler sonucu çeliğin yapısal değişimine ve özelliklerine bağlı olarak üç türde gruplanır.Bunlar;martenzitik çökelme sertleşmeli paslanmaz çelikler,yarı-ostenitik çökelme sertleşmeli paslanmaz çelikler ve ostenitik çökelme sertleşmeli paslanmaz çeliklerdir.Günümüzde üretilen çökelme sertleşmeli paslanmaz çelikler,yüksek hızlı uçakların dış yüzeylerinde,füze gövdelerinde, deniz taşıtlarında,yakıt tanklarında,uçakların iniş takımlarında,pompalarda,millerde,somun, cıvata,kesici aletler ve kavramalarda yaygın bir uygulama alanına sahiptir. Çökelmeyle sertleşebilen paslanmaz çelikler veya çökelme sertleştirilmesi yapılan paslanmazlar,ısıl işlem ile sertleştirilebilen ve mekanik dayanımı daha da arttırılabilen bir paslanmaz çelik sınıfıdır.Bu sınıf paslanmaz malzemeler,litaratürde bazı kaynaklarda martensitik paslanmaz sınıfı altında da kabul edilmektedir,bazı kaynaklarda ise farklı bir paslanmaz çelik sınıfı olarak belirtilmektedir. Ancak çökelmeyle sertleşebilen paslanmazlar,martensitik paslanmazlardan daha farklı şekilde ısıl işlem ile sertleşebilmektedir.Bu sınıf içerisinde en yaygın kullanılan paslanmaz kalitesi 630 (1.4542, 17-4 PH) kalitedir.Bu kaliteyi sırasıyla 15-5 PH,PH 13-8 Mo gibi daha pahalı ve özel kaliteler takip etmektedir.PH paslanmaz çelik olarakta bilinen bu sınıf malzemeler,P ve H harflerini İngilizce "precipitation hardening"kelimelerinden almaktadır.Çökelmeyle sertleşebilen paslanmaz çelik malzemeler mıknatıs çeker ve sert bir yapıya sahiptir.
Çökelmeyle Sertleşebilen Paslanmaz Kaliteleri; 17-4 PH (630 - 1.4542),15-5 PH (1.4545 - 1.4548),PH 13-8 Mo (1.4534)

Alaşım Elementlerinin Paslanmaz Çeliğe Etkisi;
KROM(Cr): Paslanmaz çeliğe,paslanmazlık özelliği kazandıran en önemli elementtir.%Cr miktarı arttıkça paslanmazlık özelliği artar.Krom elementi,çeliğin yüzeyinde oluşturduğu pasif oksit tabakası ile çeliği paslanmaya karşı korur.Güçlü ferrit yapıcı özelliği vardır.
KARBON(C): Çeliğin mekanik dayanımını ve sertliğini arttırır.Karbonun fazla olması paslanmazlık özelliğini Plastik şekil verme ve kaynak edilebilirlik özelliklerini kötü etkiler.
NİKEL(Ni): Paslanmaz çeliklere östenitik yapı kazandırmak için katılır.Nikelin çeliğe katılmasıyla, çelik kırılganlığı azalır böylece tok bir yapıya sahip olur.Ayrıca asidik ortamlara dayanımı da arttırır.
MOLİBDEN(Mo): Mekanik dayanımı ve korozyon dayanımı arttırmak amacıyla eklenir.
BAKIR(Cu): Paslanmaz çeliklerin şekillendirilebilirliğini ve asitlere olan dayanımını bir miktar arttırmak için eklenir.
MANGAN(Mn): Paslanmaz çeliklerin yüksek sıcaklık dayanımını arttırmak için eklenir.Mangan ayrıca,östenitik yapıcı bir elementtir ve nikel yerine de kullanılabilir.
SİLİSYUM (Si): Ferrit yapıcı bir elementtir.Çeliğin oksidasyona olan dayanımını arttırır.Mukavvemeti arttırır.
KARBON(C): Çeliğin mekanik dayanımını ve sertliğini arttırır. Karbonun fazla olması paslanmazlık özelliğini Plastik şekil verme ve kaynak edilebilirlik özelliklerini kötü etkiler.
AZOT(N): Östenitik yapıcı bir elementtir.Mekanik dayanımı arttırır, fakat ferritik çeliklerde çeliğin tokluğunu azaltır.
TİTANYUM (Ti): Kuvvetli karbür yapıcı özelliği vardır ve sertliği artırır. Çelik üretimi esnasında deoksidan olarak da kullanılır.Tane inceltici etkiye sahiptir.

Kalitelere Göre Paslanmaz Çelik Özellikleri:

201 ve 202 Kalite Paslanmaz Çelik 201/ 202 kalite paslanmaz çelikler 304 kalite çeliğe göre, içlerinde daha az nikel bulunduran 201 ve 202 paslanmaz çelikler, östenitik gruba dahildirler. Bu neden ile de 304 kalite çelik gibi manyetikleşme yapmamaktadırlar.Kimyasal çözünürlüklerine baktığımız 304 kalite çelik: %18 krom ve %8 nikel barındırdığı görülmektedir. 201 kalite paslanmaz çelik ise %10 krem ve %1 oranından fazla nikel bulunur. Bu neden ile de mıknatıs ile 201/ 202 kalite paslanmaz çelikler anlaşılmaz.

303 Kalite Paslanmaz Çelik (1.4305); Paslanmaz Çelik 303 1.4305,ısıl işlemle sertleştirilemeyen,manyetik olmayan, östenitik bir paslanmaz çeliktir.Temel %18 krom / %8 nikel paslanmaz çeliğin serbest işleme modifikasyonudur.Paslanmaz 303,iyi mekanik ve korozyona dirençli özellikleri korurken gelişmiş işlenebilirlik sergileyecek şekilde özel olarak tasarlanmıştır.Çelik bileşiminde kükürt bulunması nedeniyle Paslanmaz 303,en kolay işlenebilir östenitik paslanmaz çeliktir;ancak kükürt ilavesi,Paslanmaz 303'ün korozyon direncini Paslanmaz 304'ün altına düşürür.Diğer östenitik kaliteler gibi Paslanmaz 303 de mükemmel tokluk sergiler,ancak kükürt bunu da biraz azaltır. Uygulamalar Paslanmaz 303, parçaların ağır şekilde işlenmesini gerektiren uygulamalarda sıklıkla kullanılır. Bazı örnekler şunları içerir: 1、Somunlar ve cıvatalar 2、Uçak bağlantı parçaları 3, Dişliler 4、Vidalar 5、Miller 6、Elektrik şalt sistemi bileşenleri 7、Burçlar Korozyon Direnci • Hafif korozif atmosferlere karşı iyi direnç, ancak Paslanmaz 304'ten önemli ölçüde daha az • İşlenebilirliği geliştirmek için ilave kükürt eklendiğinde, korozyon direnci genellikle biraz azaltılabilir. • Çoğu kuru ve hafif aşındırıcı ortamda,Paslanmaz 303 diğer değiştirilmemiş alaşımlarla karşılaştırılabilir • Hızlı korozyona maruz kalacağından ve pas filmi oluşma eğiliminde olacağından nemli deniz ortamlarına maruz bırakılmamalıdır. • Diğer yaygın östenitik paslanmaz çelikler gibi, 60 o C'nin üzerindeki klorür ortamlarında korozyon çatlamasına maruz kalır . • Isı dayanıklılığı • 1700 o F'ye (927 o C) kadar sıcaklıklarda iyi oksidasyon direnci • Düzensiz kireçlenmeye neden olabilecek karbür çökelmesi nedeniyle genellikle 1400 o F (760 o C) üzerindeki sıcaklıklarda sürekli kullanım önerilmez. • Düşük karbon içeriğine sahip olmadığından duyarlılığa karşı da hassastır.

304 Kalite Paslanmaz Çelik (1.4301); Dünyada en çok kullanılan paslanmaz çelik kalitesidir.Bu kalite,tüm paslanmaz çelik ürünlerin en az üçte birinde kullanılır.Bu kalite EN normuna göre 1.4301 veya X5CrNi18-10,UNS normuna göre UNS S30400 olarak yazılır.Bu kalite 18-8 veya 18-10 olarak da gösterilebilir ve bu sayılar malzemenin krom ve nikel yüzdelerini gösterir.Bu kalite kolaylıkla kaynak yapılabilir ve bu kalitenin işlenebilirliği iyidir.Daha iyi korozyon direnci için 316 veya 316L iyi bir alternatif olabilir ve daha iyi işlenebilirlik için 303 kalitesi de iyi bir alternatif olabilir. 304 kalite paslanmaz çelik gerçekten çok iyi bir fiyat/performans oranına sahiptir ve iyi fiyat/performansı nedeniyle 304 kalite birçok farklı uygulamada çok yaygın olarak kullanılmaktadır.Oldukça yaygın olarak kullanılan bir paslanmaz çelik kalitesidir ve bu paslanmaz çelik kalitesini her şekil ve boyutta bulmak gerçekten çok kolaydır.Günlük hayatta çevremizdeki paslanmaz çelik ürünlerin büyük bir kısmı 304 (1.4301) kalite paslanmaz çelikten üretilmektedir.
304L Kalite Paslanmaz Çelik (1.4307); kaynak nedeniyle karbür çökelmesini ortadan kaldıran %0,03 maksimum karbon içeriğine sahip Tip 304'ün ekstra düşük karbonlu bir çeşididir. Sonuç olarak bu alaşım, şiddetli korozif koşullarda bile "kaynaklanmış" durumda kullanılabilir. Gerilim gidermeyi gerektiren uygulamalar dışında, çoğu zaman kaynak bağlantılarının tavlanması gerekliliğini ortadan kaldırır.Tip 304'e göre biraz daha düşük mekanik özelliklere sahiptir. 304L, paslanmaz çelik ailesindeki en çok yönlü ve en yaygın kullanılan alaşımdır. Çok çeşitli ev ve ticari uygulamalar için ideal olan Paslanmaz 304L, mükemmel korozyon direnci sergiler ve yüksek üretim kolaylığına ve olağanüstü şekillendirilebilirliğe sahiptir. Östenitik paslanmaz çelikler aynı zamanda yüksek alaşımlı çelikler arasında en kaynaklanabilir çelikler olarak kabul edilir ve tüm ergitme ve direnç kaynağı işlemleriyle kaynak yapılabilir. Korozyon Direnci AISI 304 kalite paslanmaz çeliğin atmosferde mükemmel korozyon direncine sahip olmasının nedeni, yüzeyinde bir krom pasivasyon filmi oluşmasıdır. Ancak SS304 sıcak bir klorür ortamında olduğunda, korozyon alaşımsız yumuşak çelikten bile daha hızlıdır. Aşağıda referans için klorür iyonu ortamdaki paslanmaz çelik uygulama aralığı verilmiştir. Uygulamalar AISI 304 paslanmaz çelik, petrol ve kimya endüstrisi, metalurji makineleri, havacılık endüstrisi, gıda işleme ekipmanları, aletler, ev aletleri ve donanım imalat endüstrilerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. SS304 malzeme çelik sac ve levha, çelik boru ve boru, çelik çubuk ve düz, çubuk ve tel gibi birçok ara ürüne yapılır. Her türlü mutfak gereçleri, sofra takımları, tıbbi cihaz, makine ve parçalar vb.Gibi nihai ürünler.

321 Kalite Paslanmaz Çelik (1.4541): 321 Kalite içeriğinde bulunan titanyum sayesinde korozyon dayanımı oldukça yüksektir. Yüksek sıcaklıklarda uzun süre kullanılabilir ve kaynak kabiliyeti yüksektir. 321 kalite paslanmaz çelik, östenitik sınıfa giren ve genelde sıcaklığın yüksek olduğu yerlerde tercih edilen bir paslanmaz kalitesidir. Bu kalite EN normuna göre 1.4541 ya da X6CrNiTi18-10, UNS normuna göre ise S32100 olarak adlandırılmaktadır.304 kalitenin Ti (titanyum) ilave edilmiş ve 304'ün korozyona ve sıcaklığa daha dayanıklı versiyonu olarakda söyleyebileceğimiz 321 kalite paslanmaz (1.4541) çok aşırı sıcaklıklarda kullanılması kesinlikle tavsiye edilmez. (Örneğin 1100 derece gibi sıcaklıklarda kullanılması tavsiye edilmez) Ayrıca limit olan 800 derece gibi yüksek sıcaklıklarda sadece kısa süreler kullanılması uygundur, bu sıcaklıklarda uzun süre kullanmak malzemenin bozulmasına yol açacaktır.

316 Kalite Paslanmaz Çelik (1.4401) : 316 kalite paslanmaz çelik, 304 kalite paslanmazın daha korozyona dayanımlısıdır. Mekanik özellik olarak 304 kalite paslanmaz çeliğe oldukça benzemektedir.316 paslanmaz çelik, 304 kalite paslanmaz çeliğin içerisine molibden ve daha fazla nikel eklenerek elde edilmiş gibi düşünebileceğimiz bir paslanmaz çelik kalitesidir. Bu kalite EN normuna göre 1.4401 ya da X5CrNiMo17-12-2, UNS normuna göre ise S31600 olarak adlandırılmaktadır. Bu içerik sayesinde 316 kalite paslanmaz çeliklerin korozyona dayanımı sert koşullu ortamlarda dahi (deniz suyu, asidik sıvılar vs.) çok iyidir.316 kalite paslanmaz, 304 kalite paslanmaz çelikten sonra en yaygın kullanılan ikinci paslanmaz kalitesidir.
316L Kalite Paslanmaz Çelik (1.4404) : 316L kalite paslanmaz, 316'nın daha az karbon içeren versiyonudur. Daha az karbon, bu çeliğin daha elastik olmasını sağlar. Fakat karbon azlığı çeliğin işlenmesini güçleştirir.316L kalite paslanmaz çelik, oldukça yaygın kullanılan ve düşük karbonlu bir paslanmaz kalitesidir. Bu kalite EN normuna göre 1.4404 ya da X2CrNiMo17-12-2, UNS normuna göre ise S31603 olarak adlandırılmaktadır. 316L kalite paslanmaz çelik, 304 kalite paslanmaz çeliğin daha fazla molibden ve nikel içeren ve aynı zamanda düşük karbonlu versiyonu gibi düşünülebilir.316L paslanmaz çelik malzemelerin korozyona dayanımı kimyasal içeriği sayesinde sert koşullu ortamlarda (deniz suyu, asidik sıvılar vs.) dahi çok iyidir. Parçalar kaynakla birleştirilecekse, o kısımlar ısınmadan ötürü korozyon riskiyle karşı karşıya kalırlar. Böyle durumlardan kaçınmak için, 316 kalite yerine daha az karbon içerikli olan 316L (1.4404) kalite paslanmaz çelik malzeme kullanılmalıdır. 316L kalite paslanmaz çelik ise 316 kalite paslanmaz çelik ile kimyasal içeriği açısından benzeşse de daha düşük oranda karbon içermektedir.Dolayısıyla 316L paslanmaz çelik kalın kesitlerde de kaynak sonrası tavlama gerektirmez.
316 Ti Kalite Paslanmaz Çelik (1.4571) : 316 Ti kalite paslanmaz çelik, 316 kalite paslanmaz çeliğin titanyum içeren versiyonudur. İçerdiği bu titanyum, çeliğin korozyona dayanımını oldukça arttırır. 316Ti paslanmaz çelik, 316 serisi paslanmaz çeliklerin içine titanyum eklenmiş ve bu sayede kimyasala ve aşınmaya karşı daha dayanıklı versiyonu gibi düşünülebilir. Bu kalite EN normuna göre 1.4571 ya da X6CrNiMoTi17-12-2, UNS normuna göre ise S31635 olarak adlandırılmaktadır. Eğer 316 serisi malzeme kullanılacak ve ortam sıcaklığı ise 500 ila 800°C arası ise, 316Ti (1.4571) kalite paslanmaz çelik tercih etmek daha doğru olacaktır.316Ti paslanmazlar genellikle maksimum %0.5 kadar titanyum içermektedir ve bu içerdiği titanyum sayesinde 316Ti kalite paslanmaz çeliklerin yüksek sıcaklıklardaki dayanım süresi 304 veya 316 paslanmaz çelik kalitelerine oranla daha uzundur. İçerdiği titanyum bu kalitenin aynı zamanda kimyasallara karşı da direncini arttırmaktadır.

309 Kalite Paslanmaz Çelik (1.4828) Paslanmaz Çelik 309 (UNS S30900) östenitik paslanmaz çelik genellikle yüksek sıcaklık uygulamaları için kullanılır. Yüksek krom ve nikel içeriği, ortak östenitik Paslsanmaz 304'e kıyasla karşılaştırılabilir korozyon direnci, oksidasyona karşı üstün direnç ve oda sıcaklığı dayanımının daha büyük bir kısmının korunmasını sağlar. Genel Özellikler Paslanmaz 309 (UNS S30900), yüksek sıcaklıkta korozyon direnci uygulamalarında kullanılmak üzere geliştirilmiş östenitik bir paslanmaz çeliktir.paslanmaz, döngüsel olmayan koşullar altında 1900°F'ye (1038°C) kadar oksidasyona dayanıklıdır. Sık termal döngü, oksidasyon direncini yaklaşık 1850°F'ye (1010°C) düşürür. Yüksek krom ve düşük nikel içeriği nedeniyle Alloy 309, 1832°F'ye (1000°C) kadar kükürt içeren atmosferlerde kullanılabilir. Alaşımın, karbon emilimine karşı yalnızca orta düzeyde direnç göstermesi nedeniyle yüksek oranda karbonlaştırıcı atmosferlerde kullanılması tavsiye edilmez.Paslanmaz 309, hafif oksitleyici, nitrürleme, çimentolama ve termal döngü uygulamalarında kullanılabilir, ancak maksimum servis sıcaklığının düşürülmesi gerekir. Alaşım 650 – 950°C (1202 – 1742°F) arasında ısıtıldığında sigma fazı çökelmesine maruz kalır. 2012 – 2102°F (1100 – 1150°C) sıcaklıktaki çözelti tavlama işlemi, tokluğu bir miktar geri kazandıracaktır.
309 Kalite Paslanmaz Çelik (1.4833); 309S (UNS S30908) alaşımın düşük karbonlu versiyonudur. Üretim kolaylığı açısından kullanılmaktadır. 309H (UNS S30909), geliştirilmiş sürünme direnci için geliştirilmiş yüksek karbonlu bir modifikasyondur. Çoğu durumda plakanın tane boyutu ve karbon içeriği hem 309S hem de 309H gerekliliklerini karşılayabilir. Alaşım 309, standart atölye imalat uygulamalarıyla kolayca kaynaklanabilir ve işlenebilir.

310 Kalite Paslanmaz Çelik (1.4845): 310 kalite paslanmaz çelikler içinde yüksek sıcaklığa en dayanıklı kalite türlerinden biri olan 310 paslanmaz çelik, içinde bulunan yüksek miktardaki krom ve nikel alaşımları sayesinde paslanmaya ve ısıya dayanıklıdır. Yüksek sıcaklıkta çalışabilmesi amacıyla üretilen 310 kalite paslanmaz çelik, 1100 derecedeki sıcaklığa bile dayanabilmektedir. Bu kalite EN normuna göre 1.4845 ya da X8CrNi25-21, UNS normuna göre ise S31000 olarak adlandırılmaktadır.310 kalite paslanmaz çelik üç şekilde karşımıza çıkmaktadır. Bunlar; 310,310S ve 310H’dir. Aralarındaki ana farkı içlerinde bulunan karbon miktarı olarak özetlemek mümkündür.Yapılarındaki karbon miktarı arttıkça korozyona olan direnç düşer ve kaynak yapılması zorlaşır. Homojen üretilememiş 310, sıcaklığa karşı yeterli dayanıklılığı gösteremez.Kimya ve makine endüstrisinde, cam imalatı sektöründe, madenlerde ve fırınlarda sıkça 310 kalite paslanmaz çelik kullanılmaktadır. 310 kalite paslanmaz çelik,paslanmaz çelikler arasında ısıya ve yüksek sıcaklığa en dayanıklı malzemelerden birisidir. Bu kalite EN normuna göre 1.4845 ya da X8CrNi25-21, UNS normuna göre ise S31000 olarak adlandırılmaktadır.310 kalite düşük karbonlu yani 310S kalite olursa UNS S31008 olarak adlandırılmaktadır. 310 paslanmaz malzemenin içerisindeki yüksek krom (Cr) ve Nikel (Ni) alaşımları sayesinde bu paslanmaz çelik kalitesi yüksek sıcaklıklarda bile oldukça iyi bir paslanma direncine sahiptir.310 paslanmaz sürekli kullanımda yaklaşık 1100C derecelerdeki sıcaklıklara dahi dayanabilmektedir. Ancak bu sıcaklıklara pratikte uzun süre dayabilmeleri oldukça güçtür. 310 kalite paslanmaz çeliğin yaygın olarak kullanılan üç farklı versiyonu bulunmaktadır. Bunlar 310, 310S ve 310H kalitelerdir. Bu üç versiyon arasındaki temel fark, içerdikleri karbon miktarlarıdır. 310 kalitenin bu üç versiyonunu şu şekilde özetleyebiliriz. 310, 310S ve 310H Paslanmaz Çelik -310 paslanmaz karbon miktarı C < 0.250 % -310S paslanmaz karbon miktarı C < 0.080 % -310H paslanmaz karbon miktarı 0.040 % < C < 0.100 % Malzemenin içerisindeki karbon (C) miktarı arttıkça malzemenin korozyon direnci düşer ve malzemenin kaynak yapılabilirliği azalır. Paslanmaz Çelik 310S, kuru havada 2000˚F'ye kadar sıcaklıklarda oksidasyona direnen, yüksek sürünme mukavemetine sahip, yüksek sıcaklıkta krom nikel östenitik paslanmaz çeliktir. Tip 310S, yüksek sıcaklıkta dayanıklı bir tabaka oluşturur ve dağılmaya karşı dayanıklıdır ve termal döngü uygulamalarında Tip 309'dan daha iyi performans gösterir.Tip 310, iyi bir sülfidasyon direncine ve orta derecede karbonlaştırıcı atmosferlerde karbürleşmeye karşı iyi bir dirence sahiptir. Tip 310S, Tip 310'un düşük karbonlu versiyonudur ve daha iyi şekillendirilebilirliği ve kaynaklanabilirliği nedeniyle imalat kolaylığı için kullanılır. Paslanmaz 310S, tavlanmış ve soğuk çalışma koşullarında manyetik değildir ve korozyona Paslanmaz 304/304L kadar dayanıklıdır. Bu kaliteler %25 krom ve %20 nikel içerir, bu da onları oksidasyona ve korozyona karşı oldukça dirençli kılar. 310S Sınıfı daha düşük karbonlu bir versiyondur, kullanım sırasında kırılganlaşmaya ve duyarlılaşmaya daha az eğilimlidir. Yüksek krom ve orta nikel içeriği, bu çeliklerin H2S içeren kükürt atmosferlerinin azaltılmasına yönelik uygulamalara uygun olmasını sağlar. Petrokimyasal ortamlarda karşılaşılan orta derecede karbonlamalı atmosferlerde yaygın olarak kullanılırlar. Daha şiddetli karbürleme atmosferleri için diğer ısıya dayanıklı alaşımlar seçilmelidir. 310 sınıfı, termal şoka maruz kaldığından sık sık sıvı söndürme için önerilmez. Bu kalite, dayanıklılığı ve düşük manyetik geçirgenliği nedeniyle sıklıkla kriyojenik uygulamalarda kullanılır. Diğer östenitik paslanmaz çeliklerde olduğu gibi bu kaliteler de ısıl işlemle sertleştirilemez. Soğuk işlemle sertleştirilebilirler ancak bu nadiren uygulanır.

420 Kalite Paslanmaz Çelik (1.4021) : 420 kalite paslanmaz çelik, cinsinin en önemli özelliği ısıl işlem uygulanabilmesidir. 420 Kalite paslanmazların yüzeyleri, ısıl işlem uygulandıktan sonra yüksek sertliklere ulaştırılabilirler. 420 kalite paslanmaz çelik, ısıl işlem görebilen ve sertleşebilen bir paslanmaz kalitesidir. Bu kalite malzemenin yaygın olarak kullanılan üç farklı versiyonu bulunmaktadır. AISI 420A kalite EN normuna göre 1.4021 ya da X20Cr13, AISI 420B kalite EN normuna göre 1.4028 ya da X30Cr13, AISI 420C kalite EN normuna göre 1.4034 ya da X46Cr13 olarak adlandırılmaktadır. Tüm bu üç farklı versiyon 420 kalite UNS normuna göre S42000 olarak adlandırılmaktadır.

431 Kalite Paslanmaz Çelik (1.4057) : 431 kalite paslanmaz çeliği 420 kalite paslanmaz çeliğin bir üst modeli olarak düşünebiliriz. Bu çelik cinsinin korozyona dayanımı 420 serisi paslanmazlara göre daha yüksektir. Ayrıca, bu çelik cinsi daha yüksek yüzey sertliklerine ulaştırılabilir. EN normuna göre 1.4057 ya da X17CrNi16-2, UNS normuna göre ise S43100 olarak adlandırılmaktadır.

430 Kalite Paslanmaz Çelik (1.4016) : 430 kalitedeki paslanmazlar, genellikle daha kolay ortamlarda kullanılır. Sert ve yüksek aşındırıcılığa sahip korozif ortamlara uygun değildir. Genellikle iyi bir yüzey ve güzel bir görünüm için kullanılan bu çelik cinsi, dekoratif amaçlar için sıklıkla tercih edilmektedir. Bu kalite EN normuna göre 1.4016 ya da X6Cr17, UNS normuna göre ise S43000 olarak adlandırılmaktadır.

430F Kalite Paslanmaz Çelik (1.4105) : 430F kalite paslanmaz çelik, çok zorlu olmayan koşullarda tercih edilen bir çelik cinsidir. Bu çeliğin rahat işlenebilmesi, bu çeliğin en önemli özelliğidir. Bu kalite EN normuna göre 1.4105 ya da X6CrMoS17, UNS normuna göre ise S43020 olarak adlandırılmaktadır. Dubleks Kalite Paslanmaz Çelik (1.4462) : Dubleks malzemeler genel olarak birçok önemli özelliği bir arada bulundurabilen çeliklerdir. Dubleks paslanmazlar grubuna giren 1.4462 dubleks malzeme, hem mekanik olarak çok üstün bir dayanıma sahiptir, ayrıca korozyona dayanımıda oldukça yüksek bir malzemedir.Bu kalite EN normuna göre 1.4462 ya da X2CrNiMoN22-5-3, UNS normuna göre ise S31803 veya S32205 olarak adlandırılmaktadır.

630 Kalite Paslanmaz Çelik (1.4542) : 630 kalite paslanmaz çelik olarak bilinen bu çelik cinsi, ayrıca 17-4 ph çeliği olarakta adlandırılır. Bu çeliğin en önemli özelliği, mekanik değerlerinin oldukça yüksek olmasıdır. En yüksek mukavemetlerden birine sahip olan bu çelik, 1100 MPa'a kadar dayanabilen bir kopma direncine sahiptir. Bu kalite EN normuna göre 1.4542 ya da X5CrNiCuNb16-4, UNS normuna göre ise S17400 olarak adlandırılmaktadır.

Antik çağlardan günümüze birkaç korozyon dayanımlı demir ulaşmayı başarmıştır. Bunun en ünlü ve en büyük örneği Hindistan 'ın Delhi kentindeki, Kumara Gupta I tarafından 400 'lü yıllarda yaptırılan "Delhi 'nin Dikili Demiri" 'dir. Fakat paslanmaz çeliğe benzemeyen bir şekilde bu demir anıt paslanmazlık özelliğini kromdan değil, içerdiği yüksek fosfordan almaktadır. Fosfor uygun yöresel hava şartlarıyla birlikte anıtın yüzeyinde, demir-oksit ve fosfordan oluşan bir koruyucu yüzey tabakası oluşturup demirin korozyona karşı direncini sağlamaktadır. Demir-krom alaşımlarının korozyona karşı olan direnci ilk defa 1821 yılında Fransız metalürjist Pierre Berthier tarafından farkına varılmıştır. O dönemdeki teknoloji, krom ile demiri bugünkü gibi işleme tabii tutabilmeye yetmediği için pratik olarak kullanıma geçilememiştir. 1890 'larda Alman Hans Goldschmidt karbonsuz krom üretimin yolunu açan alimunotermik yöntemini bulmuştur. Bu tarihten itibaren paslanmaz çelik üzerine birçok çalışma yapılmıştır. Modern paslanmaz çeliklerin başlangıcı, 1913 yıllarında İngiliz metalürjist Harry Brearly tarafından rastlantısal olarak tüfek namlularını geliştirmek için araştırma yaparken keşfedilerek başlamıştır. Bu da paslanmaz çeliğin başlangıç noktası olmuştur. Daha sonrasındaki çalışmalarda, 18-8 olarak nitelendirilen (304) östenitik paslanmaz çelik yaklaşık 1920 'li yıllarda piyasaya çıkmış ve uygulamalarında büyük bir başarı sağlanmıştır. 1930 'lardan itibaren paslanmaz çelik endüstride ve günlük hayatımızda vazgeçilmez bir yer almıştır. Bu gelişmeleri diğer alaşım elementleri ile sürdüren araştırmacılar, bugün tanıdığımız paslanmaz çelik kalitelerini zamanla geliştirmişlerdir. Dubleks paslanmaz çelikler bundan yaklaşık 70 yıl önce, sülfit kağıt endüstrisinde kullanım amaçlı olarak geliştirilmiştir. Dubleks alaşımlar ilk etapta klorit yatak soğutma sularının ve diğer keskin kimyasal proses sıvılarının yol açtığı korozyon problemiyle başa çıkabilmek için kullanıldı. 1970 'lerde Kuzey Denizindeki gaz ve petrol istasyonlarının gelişimiyle, ikinci bir kuşak dubleks paslanmaz çelik geliştirildi. Buna göre belirli bir oranda nitrojen ilavesi, tokluğu, kaynaklanabilmeyi, klorit korozyon dayanımını artırmıştır. En yaygın olarak kullanılan UNS S31803 olarak adlandırılan karışık kompozisyon 1996 yılında dubleks çelik UNS S32205 standartlaştırılmıştır. II. Dünya Savaşı esnasında, yapılan araştırmalarla çökelmeyle sertleştirilen paslanmaz çelikler keşfedilmiştir. Standart olmayan bu kalitelerin ilk örneği 1948 yılında 17-7PH olarak adlandırılan paslanmaz çelik olmuştur.

Karbon: Çelikte başlıca sertleştirici etkisi olan elementtir. Karbon miktarındaki her artış, çeliğin sıcak haddeleme veya normalize edilmiş halindeki sertlik ve-.çekme dayanımını artırır. Fakat esnekliğini, dövülme, kaynak edilme ve kesilme özelliğini zayıflatır.

Mangan; çeliğin dayanımını geliştirir. Esnekliğini az miktarda azaltır. Dövme ve kaynak edilme özelliğine olumlu etkide bulunur.Manganın,sertlik ve dayanımı artıran Özelliği, karbon miktarına bağlıdır. Manganın yüksek karbonlu çeliklerdeki etkisi, düşük karbonlu çeliklere oranla daha fazladır. Mangan su verme derinliğini artırır. Paslanmaya -korozyona- olan dayanımını geliştirir.

Silisyum; çelik dökümlerde fiziksel dayanımı ve özgül ağırlığı artırır. Silisyum, mangan gibi bütün çeliklerde bulunan bir elementtir. Çelik yapımında demir cevherinden, veya ocak astarı olan tuğlalardan da bir miktar silis, çeliğin bünyesine kendiliğinden girer. Silisyumlu çelikler deyimi; bileşiminde %0,4Q dan fazla silisyum olan çelikler için kullanılır. Çelikte silisyumun bulunması esnekliği eksi yönde etkilerse de beher %1 artış için çekme dayanımını l O Kg/mm, akma dayanımını da benzer oranda artırır. %14 arasında silisyum bulunan çelikler,kimyasal tepkilere karşı dayanımlı olduklarından, bu durumdaki çelikler dövülemezler.

Fosfor; genel olarak çelikte zararlı olarak bilinir. Yüksek nitelikteki çeliklerde fosfor yüzdesi en çok olarak 0,030 – 0,050 arasında tutulur.

Kükürt; çeliği kırılgan yapar ve haddelenmesini güçleştirir. Çeliğin Đşlenebilme özelliğinin artırılması söz konusu olmadığı hallerde, fosfor gibi istenmeyen yabancı maddeler olarak kabul edilen bir elementtir. Normal olarak müsaade edilen miktar en çok %0,025-0,050 arasında sınırlandırılır.

Krom; çeliğin dayanım özelliğini artıran fakat buna karşılık, esnekliğini çok az bir dereceye kadar eksi yönde etkileyen bir alaşım elementidir. Krom, çeliğin sıcağa dayanımını artırır. Kabuk-tufal- yapmayı önler. Đçinde yüksek oranda krom bulunması; çeliğin paslanmaya karşı dayanımını artırır.Kromlu paslanmaz çeliklerde krom oranı arttıkça, kaynak edilebilme yeteneği azalır. Krom, dengesi çabuk bozulmayan karbürü meydana getirir. Çelikte beher %1 oranındaki krom yüzdeki artısına karşılık, çekme dayanımında yaklaşık olarak 8-10 kg/mm2 lik bir artış görülür. Aynı oran içinde almamakla beraber, akma dayanımı yükselirse de çentik dayanımı düşer.

Nikel; çeliğin dayanımını silisyum ve mangana kıyasla daha az artırır. Çelikte nikel, özellikle kromla birlikte bulunduğu zaman,sertliğin derinliklere inmesini sağlar. Krom nikelli çelikler paslanmaz, kabuklaşmaya ve ısıya dayanımlıdır. Özellikle düşük sıcaklıklarda, makine yapım çeliklerinin çentik dayanımını artırır. Nikel, ıslah ve sementasyon çeliklerinin dayanımını artırdığı gibi, istenen yapıdaki çelikler, paslanmaya ve kabuklaşmaya dayanımlı çelikler için, uygun bir alaşım elementidir.

Molibden; çeliğin çekme dayanımını özellikle ısıya dayanımıyla kaynak edilme özelliğini artırır. Yüksek miktarda molibden, çeliklerin dövülmesini güçleştirir. Molibden, kromla birlikte daha çok kullanılır. Molibdenin etkisi volframa benzer. Alaşımla çeliklerde molibden; krom nikelle birlikte kullanıldığında, akma ve çekme dayanımını artırır. Mobilden kuvvetli karbür meydana getirdiğinden, hava ve sıcak iş çeliklerinde, ostenitik pasa dayanımlı çeliklerde, sementasyon, makine yapım çelikleriyle ısıya dayanımlı çeliklerin yapımında kullanılır.

Vanadyum; çok düşük miktarlarda kullanıldığında çeliğin sıcağa dayanımını artırır. Vanadyum, alaşımlı makine yapı çelikleri tane yapılarının ince olmasını ve fiziksel özelliklerinin geliştirilmesini sağlar.Aynı zamanda çelik kesici uçlarının, daha uzun zaman keskin kalmasını sağlar. Genellikle, alaşımlı makine yapım çeliklerinde bulunan vanadyum miktarı %0,03-0,25 arasında değişir. Karbür yapmaya karşı kuvvetli bir eğilimi vardır. Çeliğin çekme ve akma dayanımını arttırır. Makine yapım ve sıcak iş çeliklerinde özellikle vanadyum krom, hava ve makine yapım çeliklerinde wolframla birlikte kullanılır.

Volfram; çeliğin dayanımını artıran bir alaşım elementidir. Takım çeliklerinde, kesici kenarlar sertliğinin artmasını, kullanma ömrünün uzamasını ve yüksek ısıya dayanımını sağlar. Bu yönden hava çeliklerinde, takım çeliklerinde ve ıslah çeliklerinde, alaşım elementi olarak yaygın bir şekilde kullanılır. Çelikte volframın bulunması belirli yüzdelere kadar kaynak edilebilme özelliğine geliştirici etkiler yapar. Çeliğe ilâve edilecek beher wolfram yüzdesi, akma ve çekme dayanımını 4 kg/mm2 ye kadar artırır. Volframın karbür meydana getirmeye karşı kuvvetli bir eğilimi olup, yüksek çalışma sıcaklığında, çeliğin menevişlenip sertliğini kaybetmemesini sağladığından, sıcağa dayanımlı çeliklerin yapımında tercih edilir.

Niobyum; Tane inceltici etkiye sahip olan element, aynı zamanda, akma sınırını da yükseltir. Kuvvetli karbür yapıcı özelliği ile sertliği de artırır.

Titanyum; Kuvvetli karbür yapıcı özelliği vardır ve sertliği artırır. Çelik üretimi esnasında deoksidan olarakta kullanılır. Tane inceltici etkiye sahiptir.

Kobalt; Yüksek sıcaklıklarda tane büyümesini yavaşlattığı için, daha çok hız çeliklerine ve sıcağa dayanıklı çeliklere ilave edilir.